Pedro Álvares Cabral – odkrywca Brazylii i początki kolonizacji

Pomnik Pedro Álvareza Cabrala w São Paulo; fot: Xbrunaac

Pedro Álvares Cabral urodził się około 1467 roku w szlacheckiej rodzinie w Belmonte w Portugalii. Był członkiem dworu króla Manuela I i wykształconym żeglarzem. W 1500 roku został mianowany dowódcą ekspedycji mającej dotrzeć do Indii szlakiem Vasco da Gamy i umocnić portugalskie wpływy w handlu przyprawami.

To, co miało być kolejną podróżą do Azji, skończyło się odkryciem nowego kontynentu – przynajmniej z europejskiej perspektywy.

Lądowanie w Brazylii – przypadek czy cel?

22 kwietnia 1500 roku ekspedycja pod dowództwem Cabrala dotarła do wybrzeża dzisiejszego stanu Bahia. Miejsce to nazwano Terra de Vera Cruz (Ziemia Prawdziwego Krzyża), później przemianowane na Brazylia od nazwy drzewa pau-brasil.

Czy lądowanie w Brazylii było przypadkowe? Oficjalnie – tak. Jednak wielu historyków uważa, że Portugalia mogła znać istnienie tej ziemi wcześniej, dzięki tajnym mapom i doniesieniom od żeglarzy.

Pierwszy kontakt z rdzenną ludnością

Na wybrzeżu Cabral i jego załoga spotkali rdzennych mieszkańców – Tupi-Guarani. Relacje były początkowo pokojowe. Portugalczycy podziwiali nagie ciała, kolorowe ozdoby i styl życia miejscowej ludności, a tubylcy byli zafascynowani żelazem, lustrem i alkoholem.

Nie było żadnych fortyfikacji ani prób podporządkowania – jeszcze. W ciągu kolejnych dekad relacje te uległy drastycznym zmianom wraz z rozpoczęciem procesu kolonizacji.

Dlaczego Brazylię skolonizowano dopiero później?

Choć odkrycie miało miejsce w 1500 roku, intensywna kolonizacja Brazylii rozpoczęła się dopiero ok. 1530 roku. Przez trzy dekady Portugalia koncentrowała się na Indiach i Afryce. Dopiero zagrożenie francuskimi piratami i rosnące znaczenie drewna pau-brasil zmusiły Portugalczyków do ustanowienia systemu kapitanatów i budowy pierwszych osad.

Dziedzictwo Pedro Cabrala

Choć Cabral odkrył Brazylię, jego imię nie zyskało takiej sławy jak Vasco da Gama czy Krzysztof Kolumb. Po powrocie do Portugalii popadł w niełaskę i został zapomniany przez historię – aż do czasów nowożytnych, kiedy Brazylia zaczęła podkreślać swoje początki.

Dziś jego nazwiskiem nazwano ulice, place i szkoły w całym kraju, a data 22 kwietnia uważana jest za symboliczny początek Brazylii jako narodu.

Ciekawostki

• Nazwa „Brasil” pochodzi od drewna pau-brasil – czerwonego jak żar, eksportowanego do Europy.

• W 2022 roku miejsce lądowania Cabrala – Porto Seguro – przyciągało ponad 1 milion turystów rocznie.

• Cabral miał pod sobą 13 statków i ponad 1200 ludzi – jedna z największych flot ówczesnej Portugalii.

FAQ

Czy Pedro Álvares Cabral był pierwszym Europejczykiem, który dotarł do Brazylii?

Oficjalnie tak, choć niektóre teorie mówią o wcześniejszych kontaktach z europejskimi rybakami i mapami sugerującymi istnienie nowego lądu.

Jakie znaczenie miało drewno pau-brasil?

Było głównym towarem eksportowym Brazylii przez pierwsze dekady kolonizacji – służyło do barwienia tkanin i nadano mu wartość niemal równą złotu.

Gdzie dziś można zwiedzić miejsce lądowania Cabrala?

W Porto Seguro, w stanie Bahia. Znajduje się tam park historyczny z repliką statku, muzeum i ścieżkami edukacyjnymi.

Praktyczne wskazówki

• Jeśli chcesz odwiedzić Porto Seguro, najlepiej zaplanować podróż poza sezonem wakacyjnym (lipiec-sierpień).

• Warto połączyć zwiedzanie historycznych miejsc z wypoczynkiem na plażach regionu Bahia.

• Przygotuj się na gorący klimat i dużą liczbę turystów w miejscach historycznych.