Oscar Niemeyer – architekt brazylijskiego modernizmu, który zbudował Brasilię i zakochał się w krzywych liniach

Oscar Niemeyer, 1977. Fot. Roger Pic / Wikimedia Commons

Wyobraź sobie architekta, który zaprojektował całą stolicę państwa. Architekta, który żył 104 lata i pracował do ostatnich dni. Którego budynki wyglądają jak rzeźby, jak poezja zamrożona w betonie - krzywe, organiczne, śmiałe. Który powiedział: "Nie interesuje mnie kąt prosty ani linia prosta, twarda i nieprzejednana. Interesuje mnie wolna i zmysłowa krzywa - krzywa, którą znajduję w górach mojego kraju, w sinusoidalnym biegu jego rzek, w falach oceanu, w ciele ukochanej kobiety." To Oscar Niemeyer (1907-2012) - twórca brazylijskiego modernizmu, mistrz krzywych linii, komunista, wizjoner. Jego dzieła - od Brasílii (UNESCO!) po Muzeum Sztuki Współczesnej w Niterói - zdefiniowały tożsamość architektoniczną Brazylii i inspirują pokolenia architektów na całym świecie. Poznaj człowieka, który udowodnił, że beton może tańczyć.

Kim był Oscar Niemeyer?

Podstawowe informacje

Pełne imię: Oscar Ribeiro de Almeida Niemeyer Soares Filho

Życie:

• Urodzony: 15 grudnia 1907 w Rio de Janeiro

• Zmarł: 5 grudnia 2012 w Rio de Janeiro (10 dni przed 105. urodzinami!)

• Żył: 104 lata - najdłużej żyjący słynny architekt w historii!

Pochodzenie:

• Rodzina klasy średniej w Rio

• Dziadek ze strony matki: niemiecki imigrant (stąd nazwisko "Niemeyer")

• Dziadek ze strony ojca: portugalskie pochodzenie

Edukacja:

• Escola Nacional de Belas Artes (Rio de Janeiro)

• Dyplom: 1934 (27 lat)

• Początkowo niezbyt zainteresowany studiami (wolał imprezować i grać w piłkę)

• Ale spotkał Lúcio Costa (mentor) - to zmieniło wszystko

Kariera:

• 1930s: Początek pracy (asystent Lúcio Costa)

• 1940s: Pierwsze wielkie projekty (Pampulha, Belo Horizonte)

• 1950s: Brasília (szczyt kariery!)

• 1960s-2012: Setki projektów w Brazylii i na świecie

Pracował do końca życia:

• Ostatni projekt: 2012 (104 lata!)

• Biuro w Copacabana (Rio) - przychodził codziennie

Osobowość i życie osobiste

Charakter:

• Wizjoner - odważne, nierealistyczne pomysły (które jednak realizował!)

• Charyzmatyczny - uwielbiany przez współpracowników

• Uparty - nie szedł na kompromisy w projektach

• Pracoholik - pracował 12+ godzin dziennie (nawet w wieku 100 lat!)

Życie osobiste:

Pierwszy związek:

• Annita Baldo (żona, 1928-2004) - pobrali się, gdy miał 21 lat

• Razem 76 lat! (aż do jej śmierci)

• Jedna córka: Anna Maria Niemeyer

Drugi związek:

• Vera Lúcia Cabreira (2006-2012) - poślubił ją, gdy miał 98 lat!

• Jego asystentka przez wiele lat

• Razem do jego śmierci

Hobby:

• Rysowanie (szkice projektów robił ręcznie, krzywoliniowe linie!)

• Piłka nożna (kibicował Botafogo)

• Komunizm (o tym za chwilę!)

Cytaty, które go charakteryzują:

"Życie jest ważniejsze niż architektura."

"Nie jestem przywiązany do mojej pracy. Kiedy projekt jest skończony, zapominam o nim."

"Architekt powinien pracować dla ludu, nie dla bogatych."

Polityka - architekt komunista

Niemeyer był zagorzałym komunistą przez całe życie.

Przekonania:

• Członek Brazylijskiej Partii Komunistycznej (PCB) od lat 40.

• Wierzył w równość, społeczną sprawiedliwość

• Krytykował kapitalizm, imperializm USA

Przyjaciele:

• Fidel Castro (dyktator Kuby) - bliski przyjaciel! Niemeyer projektował budynki na Kubie

• Che Guevara

• Inni liderzy lewicy w Ameryce Łacińskiej

Skutki:

1960s-80s: Dyktatura wojskowa w Brazylii (1964-1985):

• Niemeyer uznany za "zagrożenie" (komunista!)

• Wygnany z Brazylii (nieoficjalnie, ale był zmuszony do wyjazdu)

• Mieszkał w Paryżu (1960s-70s), projektował w Europie, Afryce

• Wrócił do Brazylii po złagodzeniu dyktatury

Kontrowersja:

• Niektórzy go krytykowali: "Jak możesz wspierać Fidela Castro (dyktator!) mówiąc o wolności?"

• Niemeyer odpowiadał: "Kuba walczy z imperializmem USA, to bardziej sprawiedliwe niż kapitalizm"

Czy to wpłynęło na jego architekturę?

• TAK - wierzył, że architektura powinna służyć wszystkim ludziom, a nie tylko bogatym)

• Brasília = miasto dla wszystkich (w teorii...)

• Ale w praktyce jego budynki często użytkowane przez elity

Styl architektoniczny - modernizm brazylijski

Krzywe linie - filozofia formy

Niemeyer jest znany z krzywych, organicznych form - jego budynki nie mają ostrych kątów.

Filozofia:

Cytat (najsłynniejszy):

"Não é o ângulo reto que me atrai. Nem a linha reta, dura, inflexível, criada pelo homem. O que me atrai é a curva livre e sensual. A curva que encontro nas montanhas do meu país, no curso sinuoso dos seus rios, nas nuvens do céu, no corpo da mulher amada."

Tłumaczenie: "Nie interesuje mnie kąt prosty. Ani linia prosta, twarda, nieprzejednana, stworzona przez człowieka. Interesuje mnie wolna i zmysłowa krzywa - krzywa, którą znajduję w górach mojego kraju, w sinusoidalnym biegu jego rzek, w chmurach na niebie, w ciele ukochanej kobiety."

Co to znaczy w praktyce:

✅ Krzywe linie zamiast prostych
✅ Organiczne formy - budynki jak rzeźby, jak płynące kształty
✅ Beton jako główny materiał (ale używany poetycko, nie brutalnie)
✅ Lekkość - budynki wyglądają jakby się unosiły (pomimo ciężaru betonu)
✅ Wolna przestrzeń - otwarte wnętrza, minimalizm

Inspiracje

Skąd Niemeyer brał inspiracje?

1. Natura brazylijska:

• Góry (Serra do Mar, Pão de Açúcar w Rio)

• Rzeki (meandrujące, sinusoidalne)

• Ocean (fale)

• Brazylijskie krajobrazy

2. Ciało kobiety:

• Niemeyer otwarcie mówił: "Moje krzywe inspirowane są kobietami"

• Erotyzm w architekturze (kontrowersyjne, ale prawdziwe)

3. Le Corbusier:

• Szwajcarski architekt modernistyczny

• Niemeyer pracował z nim w latach 30.

• Nauczył się od niego modernizmu, funkcjonalności i użycia betonu

• Ale odszedł od Le Corbusiera: Corbusier = ostre linie, Niemeyer = krzywe

4. Oscar Wilde, poezja:

• Niemeyer czytał poezję, literaturę

• Wierzył, że architektura = poezja w przestrzeni

Materiały i techniki

Beton:

• Główny materiał Niemeyera

• Beton zbrojony (concreto armado) - pozwala na krzywoliniowe formy

• Biały beton (często malowany na biało) - czystość, minimalizm

Szkło:

• Wielkie przeszklenia (panoramiczne okna)

• Transparentność, światło naturalne

Woda:

• Niemeyer uwielbiał umieszczać budynki przy wodzie

• Odbicia w wodzie = podwójne piękno

Pilotis (słupy):

• Budynki uniesione na smukłych słupach

• Efekt: Wydają się unosić nad ziemią

• Inspiracja: Le Corbusier (pilotis to jego wynalazek)

Najważniejsze dzieła Niemeyera - top 10

1. Brasília - cała stolica! (1956-1960)

Największe osiągnięcie Niemeyera: Zaprojektowanie stolicy Brazylii!

Historia:

• 1956: Prezydent Juscelino Kubitschek decyduje: Brazylia buduje nową stolicę w środku kraju (dotąd stolica = Rio)

• Dlaczego? Rozwój wnętrza kraju, symboliczne centrum, nowoczesność

• Lúcio Costa (mentor Niemeyera) wygrywa konkurs na plan miasta

• Oscar Niemeyer projektuje wszystkie główne budynki

Co zaprojektował Niemeyer:

Congresso Nacional (Kongres Narodowy):

• Dwie kopuły (jedna skierowana w górę, jedna w dół) + dwie wieże

• Symbolika: Kopuła w górę = Senat, w dół = Izba Deputowanych

• Ikoniczne!

Palácio da Alvorada (Pałac Alvorada):

• Rezydencja prezydenta

• Smukłe kolumny (pilotis) w kształcie krzywych

• Odbicie w wodzie

Palácio do Planalto (Pałac Planalto):

• Biuro prezydenta

• Modernistyczne i minimalistyczne

Catedral Metropolitana (Katedra):

• Najbardziej futurystyczna katedra na świecie!

• 16 zakrzywionych kolumn tworzących "koronę cierniową"

• Wnętrze: Światło wpadające przez witraże = niebiańskie!

Palácio do Itamaraty:

• Ministerstwo Spraw Zagranicznych

• Eleganckie, z ogrodem rzeźb

Teatro Nacional:

• Teatr narodowy

• Piramida z betonowych form

Brasília UNESCO (1987):

• Brasília wpisana na listę dziedzictwa UNESCO

• Jedyne miasto XX wieku na liście!

• Uznanie dla Niemeyera i Costy

Kontrowersje:

• Brasília krytykowana: "Miasto bez duszy", "Zbyt modernistyczne, nieludzkie"

• Niemeyer odpowiadał: "Dajcie mu czas, miasto się rozwinie"

• Dziś: Brasília to jeden z symboli Brazylii

2. Conjunto da Pampulha (Belo Horizonte, 1940s)

Pierwsza wielka praca Niemeyera - punkt zwrotny w karierze.

Historia:

• 1940: Burmistrz Belo Horizonte (Juscelino Kubitschek) zamawia u Niemeyera kompleks budynków wokół sztucznego jeziora Pampulha

• Niemeyer ma 33 lata - młody, śmiały

Co zaprojektował:

Igreja de São Francisco de Assis (Kościół św. Franciszka):

• Arcydzieło!

• Zakrzywiony dach (jak fale, jak góry)

• Azulejos (portugalskie kafelki) z malowidłami Cândido Portinari (sławny brazylijski malarz)

• Kontrowersja: Kościół katolicki początkowo odrzucił projekt ("zbyt modernistyczny!")

• Dziś: Ikona architektury

Casa do Baile (Dom Tańca):

• Okrągły budynek nad jeziorem

• Dla imprez, tańców

• Krzywe formy, elegancki

Cassino da Pampulha:

• Kasyno (dziś muzeum)

• Nowoczesny, z ogrodem

Iate Clube:

• Klub żeglarski

• Trójkątny dach

Pampulha UNESCO (2016):

• Kompleks wpisany na listę UNESCO

• Uznanie dla wczesnej twórczości Niemeyera

3. Edifício Copan (São Paulo, 1951)

Jeden z największych budynków mieszkalnych w Brazylii.

Co to jest:

• 1160 apartamentów w jednym budynku!

• 38 pięter

• Zakrzywiona fasada (S-kształtna) - charakterystyczna!

• W centrum São Paulo (blisko Avenida Paulista)

Dlaczego ważny:

• Symbol modernistycznego São Paulo

• Niemeyer udowodnił: Architektura mieszkaniowa może być piękna

Ciekawostka:

• Parter (térreo) Copan = galeria sklepów, kawiarni

• Mieszane użytkowanie (mieszkania + sklepy) - nowatorskie!

4. Museu de Arte Contemporânea - MAC (Niterói, Rio de Janeiro, 1996)

Najbardziej futurystyczny budynek Niemeyera - wygląda jak statek UFO!

Architektura:

• Okrągły budynek (jak latający spodek) uniesiony na centralnej kolumnie

• Czerwona rampa spiralna prowadzi do wejścia

• Widok: Zatoka Guanabara, Rio de Janeiro w tle = spektakularny!

Lokalizacja:

• Niterói (miasto naprzeciwko Rio, po drugiej stronie zatoki)

• Na klifie nad oceanem

Co jest w środku:

• Muzeum Sztuki Współczesnej

• Kolekcja brazylijskiej sztuki nowoczesnej

• Obrotowe wystawy

Dlaczego ikoniczny:

• Wygląd science fiction (wiele osób mówi: "To najpiękniejszy budynek Niemeyera!")

• Symbol futurystycznej Brazylii

Zbudowany gdy Niemeyer miał 89 lat!

5. Park Ibirapuera - kompleks budynków (São Paulo, 1954)

Budynki Niemeyera w Ibirapuera:

• Marquise (620-metrowa krzywoliniowa markiza)

• Pavilhão da Bienal

• Oca (kopułowy budynek)

• Auditório Ibirapuera (zbudowane 2005, ale projekt z lat 50.)

Znaczenie:

• Ibirapuera = symbol 400-lecia São Paulo

• Niemeyer = ojciec architektoniczny parku

6. Memorial da América Latina (São Paulo, 1987)

Kompleks kulturalny dedykowany Ameryce Łacińskiej.

Co zawiera:

• Mão (Ręka): Gigantyczna betonowa rzeźba dłoni (czerwona, wykrwawiona) = symbol cierpienia Ameryki Łacińskiej

• Biblioteka latynoamerykańska

• Galerie, muzea

• Audytorium

Styl:

• Monumentalny, surowy beton

• Polityczny wydźwięk (Niemeyer = komunista, krytyk imperializmu)

Lokalizacja:

• São Paulo, dzielnica Barra Funda

• Blisko stacji metra

7. Museu Oscar Niemeyer - MON (Kurytyba, Paraná, 2002)

Muzeum nazwane na cześć Niemeyera (za życia!).

Architektura:

• "Oko" (Olho): Żółta, zakrzywiona struktura uniesiona nad głównym budynkiem

• Wygląda jak wielkie oko patrzące w niebo

• Pod "okiem": Galeria sztuki

Co jest w środku:

• Sztuka współczesna

• Rotujące wystawy

• Sala poświęcona pracom Niemeyera (makiety, szkice)

Dlaczego ważne:

• Jedno z najważniejszych muzeów w południowej Brazylii

• Symbol Kurytyby

8. Teatro Popular (Niterói, 2007)

Teatr ludowy w Niterói.

Architektura:

• Zakrzywiony, falujący dach

• Czerwona rampa

• Widok na zatokę Guanabara

Zbudowany gdy Niemeyer miał 100 lat!

9. Sede do Partido Comunista Francês (Paryż, Francja, 1965-1980)

Siedziba Francuskiej Partii Komunistycznej.

Dlaczego Niemeyer projektował w Paryżu?

• Lata 60.: Wygnany z Brazylii (dyktatura)

• Mieszkał w Paryżu

• Francuscy komuniści zlecili mu projekt

Architektura:

• Zakrzywiony, biały beton

• Kopuła (sala konferencyjna)

• Styl Niemeyera w Europie!

10. Universidade de Constantine (Algieria, 1968-1977)

Kampus uniwersytecki w Algierii.

Dlaczego Algieria?

• Algieria po niepodległości (1962) budowała nowoczesność

• Niemeyer (komunista) wspierał kraje rozwijające się

• Zaprojektował cały kampus

Architektura:

• Zakrzywione formy, beton

• Przystosowane do klimatu algierskiego (słońce, upał)

Wpływ na architekturę światową

Modernizm brazylijski - Niemeyer jako ikona

Niemeyer zdefiniował "brazylijską szkołę modernizmu":

Cechy:

✅ Krzywe linie (vs ostre kąty europejskiego modernizmu)
✅ Beton poetycki (nie brutalny)
✅ Lekkość, elegancja
✅ Integracja z krajobrazem (natura, woda)
✅ Kolory (białe budynki, czasem żywe akcenty - czerwony, żółty)

Różnica od europejskiego modernizmu:

• Le Corbusier, Bauhaus: Funkcjonalność, ostre linie

• Niemeyer: Piękno, krzywe, emocje

Niemeyer udowodnił: "Modernizm nie musi być zimny i brutalny - może być zmysłowy, poetycki, ludzki."

Naśladowcy i wpływ

Architekci inspirowani Niemeyerem:

W Brazylii:

• Paulo Mendes da Rocha - modernizm brutalny, ale z dziedzictwem Niemeyera

• Ruy Ohtake - krzywe formy, kolorowe budynki

Na świecie:

• Santiago Calatrava (Hiszpania) - organiczne formy, mosty

• Zaha Hadid (Irak/UK) - płynne, futurystyczne budynki

• Frank Gehry (USA) - zakrzywione formy (Guggenheim Bilbao)

Niemeyer pokazał: "Beton może być materiałem poetyckim, budynki mogą być rzeźbami."

UNESCO i uznanie międzynarodowe

Dzieła Niemeyera na liście UNESCO:

• Brasília (1987)

• Pampulha (2016)

Nagrody:

• Pritzker Prize (1988) - najbardziej prestiżowa nagroda architektoniczna (brazylijski "Nobel architektury")

• Lenin Peace Prize (1963) - nagroda sowiecka (kontrowersyjna)

• Royal Gold Medal (1998) - Brytyjski Instytut Architektów

Kontrowersje i krytyka

Funkcjonalność vs estetyka

Krytyka Niemeyera:

❌ "Budynki piękne, ale niepraktyczne":

• Brasília: Trudna do życia (wszystko daleko, upał, brak cienia)

• Niektóre budynki przeciekają (dachy krzywe = problemy z wodą)

• Wnętrza czasem niewygodne (forma ważniejsza niż funkcja)

❌ "Architektura dla elit, nie dla ludu":

• Niemeyer mówił: "Architektura dla ludzi"

• Ale w praktyce: Jego budynki użytkowane przez rządy, muzea, bogatych

• Brasília = miasto dla polityków, nie dla zwykłych ludzi

❌ "Zbyt drogie":

• Brasília kosztowała fortunę (Brazylia zadłużyła się)

• Niektóre projekty przekraczały budżet

Niemeyer odpowiadał:

• "Piękno jest ważniejsze niż funkcjonalność. Człowiek żyje nie tylko dla użyteczności, ale dla piękna."

• "Brasília będzie rosła, ludzie się przyzwyczają."

Polityka - przyjaciel dyktatorów?

Krytyka polityczna:

❌ Związki z Fidelem Castro:

• Projektował na Kubie (pomimo dyktatury Castro)

• Krytycy: "Jak możesz wspierać dyktatora?"

❌ Komunizm:

• W czasie zimnej wojny = kontrowersyjne

• Niektórzy w USA i Europie go bojkotowali

Niemeyer:

• Nigdy nie odciął się od komunizmu

• Do końca życia wierzył w ideały lewicy

• "Castro walczy z imperializmem - to słuszne"

Życie do końca - 104 lata pracy

Niemeyer pracował do ostatnich dni życia.

100. urodziny (2007):

• Wielkie święto w Brazylii!

• Nadal projektował (biuro w Rio, przychodził codziennie)

Ostatnie lata:

• 2010: Projekt Centro Niemeyer (Avilés, Hiszpania)

• 2011: Projekty w Brazylii

• 2012: Ostatni projekt (miał 104 lata!)

5 grudnia 2012:

• Zmarł w Rio de Janeiro (infekcja dróg oddechowych)

• 10 dni przed 105. urodzinami!

Pogrzeb:

• Państwowy pogrzeb w Brasílii

• Tysiące ludzi

• Prezydentka Dilma Rousseff powiedziała: "Brazylia straciła swojego największego architekta"

Pochowany:

• Cemitério Memorial do Carmo (Rio de Janeiro)

• Obok żony Annity

Dziedzictwo - Brazylia bez Niemeyera?

Niemożliwe wyobrazić sobie Brazylię bez Niemeyera.

Co zostawił:

• Brasília - cała stolica!

• Setki budynków w Brazylii

• Styl architektoniczny (modernizm brazylijski)

• Inspiracja dla pokoleń architektów

Budynki Niemeyera dziś:

• Niektóre w złym stanie (brak konserwacji)

• Brasília wymaga renowacji

• Ale wciąż ikoniczne

Fundacje, muzea:

• Fundação Oscar Niemeyer (Rio) - archiwum, badania

• Muzea jego prac w różnych miastach

Cytat na zakończenie (Niemeyer):

"A vida é mais importante que a arquitetura." ("Życie jest ważniejsze niż architektura.")

Jak zobaczyć dzieła Niemeyera?

Dla turystów chcących zobaczyć Niemeyera:

Brasília (must!):

• Kongres, Katedra, Pałace

• Czas: 2-3 dni

• Lot z São Paulo/Rio: 1,5-2 godziny

São Paulo:

• Ibirapuera (Marquise, Oca, Auditório)

• Copan (można wejść do lobby)

• Memorial América Latina

• Czas: 1 dzień

Rio de Janeiro + Niterói:

• MAC Niterói (must-see!)

• Sambódromo (Rio) - zaprojektowany przez Niemeyera!

• Czas: Pół dnia (Niterói łatwo dostępne z Rio promem)

Belo Horizonte:

• Pampulha (kościół, kompleks)

• Czas: Pół dnia

Kurytyba:

• MON (Museu Oscar Niemeyer)

• Czas: Pół dnia

Podsumowanie - poeta betonu

Oscar Niemeyer żył 104 lata i każdy dzień poświęcał architekturze. Od pierwszych projektów w Pampulha w latach 40., przez zaprojektowanie całej Brasílii w latach 50-60., po futurystyczne muzea w wieku 90 i 100 lat - Niemeyer nigdy nie przestał tworzyć. Jego budynki to nie geometryczne bryły, ale rzeźby - krzywe, organiczne, poetyckie. Udowodnił, że beton może tańczyć, że modernizm może być zmysłowy, że architektura może być sztuką.

Był kontrowersyjny - komunista, przyjaciel dyktatorów, krytykowany za niepraktyczność budynków. Ale był też genialny - jego dzieła zdefiniowały tożsamość architektoniczną Brazylii i do dziś inspirują pokolenia architektów na całym świecie.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Kim był Oscar Niemeyer? Oscar Niemeyer (1907-2012) to najsłynniejszy brazylijski architekt, mistrz modernizmu, który zaprojektował Brasilię (stolicę Brazylii) i setki innych budynków. Żył 104 lata, pracował do ostatnich dni. Znany z krzywych, organicznych form. Komunista, przyjaciel Fidela Castro, laureat Pritzker Prize (1988). Jego dzieła - od Pampulhy po MAC Niterói - zdefiniowały modernizm brazylijski.

Jakie są najsłynniejsze budynki Niemeyera? Top 5: (1) Brasília - cała stolica (Kongres, Katedra, Pałace), UNESCO 1987; (2) Museu de Arte Contemporânea w Niterói (futurystyczny budynek jak UFO); (3) Pampulha w Belo Horizonte (kościół św. Franciszka, UNESCO 2016); (4) Ibirapuera w São Paulo (Marquise, Oca, Auditório); (5) Copan w São Paulo (zakrzywiony wieżowiec mieszkalny, 1160 apartamentów).

Dlaczego Niemeyer używał krzywych linii? Filozofia: "Nie interesuje mnie kąt prosty ani linia prosta, twarda, stworzona przez człowieka. Interesuje mnie wolna i zmysłowa krzywa - krzywa, którą znajduję w górach Brazylii, w sinusoidalnym biegu rzek, w falach oceanu, w ciele ukochanej kobiety." Niemeyer wierzył, że natura i ciało kobiety to najpiękniejsze formy - architektura powinna je naśladować, nie być sztywna jak europejski modernizm.

Czy Niemeyer zaprojektował całą Brasilię? Prawie! Plan miasta (układ urbanistyczny) zaprojektował Lúcio Costa (mentor Niemeyera), ale wszystkie główne budynki zaprojektował Niemeyer: Kongres Narodowy, Katedrę, Pałace prezydenckie, Ministerstwa, Teatr Narodowy. Brasília zbudowana 1956-1960 z okazji przeniesienia stolicy z Rio. Wpisana na UNESCO 1987 - jedyne miasto XX wieku na liście!

Czy Niemeyer był komunistą? Tak, przez całe życie. Członek Brazylijskiej Partii Komunistycznej od lat 40., bliski przyjaciel Fidela Castro, zaprojektował budynki na Kubie i dla francuskiej Partii Komunistycznej. W latach 60-80 wygnany z Brazylii przez dyktaturę wojskową (uznany za zagrożenie). Wierzył w równość społeczną, krytykował kapitalizm i imperializm USA. Kontrowersyjne, ale nigdy się nie wyparł swoich przekonań.

Ile lat żył Niemeyer i czy pracował do końca? Żył 104 lata (1907-2012), zmarł 10 dni przed 105. urodzinami. Pracował do ostatnich dni życia - ostatni projekt w 2012 roku! Codziennie przychodził do biura w Rio. W wieku 89 lat zaprojektował MAC Niterói, w wieku 100 lat Teatro Popular. Najdłużej żyjący słynny architekt w historii, prawdziwy pracoholik i wizjoner.

Gdzie można zobaczyć budynki Niemeyera? W Brazylii wszędzie! Must-see: Brasília (stolica, wszystkie główne budynki), São Paulo (Ibirapuera, Copan, Memorial América Latina), Niterói koło Rio (MAC - muzeum jak UFO), Belo Horizonte (Pampulha), Kurytyba (Museu Oscar Niemeyer). Poza Brazylią: Paryż (siedziba Partii Komunistycznej), Algieria (Uniwersytet Constantine), Hiszpania (Centro Niemeyer). Łącznie zaprojektował 600+ budynków!

Jakie nagrody otrzymał Niemeyer? Pritzker Prize 1988 (najbardziej prestiżowa nagroda architektoniczna, "Nobel architektury"), Royal Gold Medal 1998 (Brytyjski Instytut Architektów), Lenin Peace Prize 1963 (sowiecka, kontrowersyjna). Jego dzieła na UNESCO: Brasília (1987), Pampulha (2016). Uznany za jednego z najważniejszych architektów XX wieku, obok Le Corbusiera, Franka Lloyda Wrighta, Mies van der Rohe.

Ten artykuł został zaktualizowany w 2025 roku i przedstawia kompleksową biografię Oscara Niemeyera - legendarnego brazylijskiego architekta, który zaprojektował Brasilię, żył 104 lata i zdefiniował modernizm krzywych linii.